Na październik proponujemy wiersz pod tytułem „Pieśń o szczęściu”, którego autorem jest Krzysztof Kamil Baczyński – jeden z Patronów Roku 2021. Poeta jest przedstawicielem Pokolenia Kolumbów – twórców, których młodość zbiegła się z okresem II wojny światowej. W swojej poezji, Baczyński wyraża wewnętrzne rozdarcie tej generacji, która musiała wybierać między pragnieniem młodzieńczej beztroski, radości, korzystania z pełni życia, a obowiązkiem podjęcia walki z okupantem. Poeta w niektórych swoich wierszach ucieka od okrutnych realiów wojennego życia, próbuje zakłamać rzeczywistość. Wówczas, tak jak w prezentowanym wierszu, śni, marzy o wolnym, szczęśliwym życiu, którego pięknym dopełnieniem jest arkadyjski opis przyrody.
Od wielu lat twórczość Krzysztofa Kamila Baczyńskiego cieszy się nieustającym zainteresowaniem, zwłaszcza wśród młodszych miłośników poezji. Można by bez większych obaw zaryzykować twierdzenie, że mimo zmieniających się pokoleń, jest to wciąż poezja na swój sposób modna. W pierwszej kolejności jej źródeł popularności należałoby dopatrywać się w tragicznym losie poety, którego już za życia i wkrótce po śmierci porównywano z Juliuszem Słowackim, czy nazywano „poetyckim diamentem” .
Krzysztof Kamil Baczyński pierwsze swoje utwory napisał już w czasie nauki
w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Jego kolegami z klasy byli bohaterowie „Kamieni na Szaniec”: Tadeusz Zawadzki „Zośka”, Jan Bytnar „Rudy” i Maciej Aleksy Dawidowski „Alek”. Maturę uzyskał w 1939 roku. W czasie II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. Jako żołnierz Armii Krajowej służył w batalionie „Zośka”, a następnie w batalionie „Parasol”. Zginął w czwartym dniu Powstania Warszawskiego, 4 sierpnia 1944 roku. Młody poeta pozostawił po sobie bogatą spuściznę składającą się z ponad 500 wierszy, kilkunastu poematów i ok. 20 opowiadań.
Krzysztof Kamil Baczyński należał do pierwszego pokolenia urodzonego w ojczyźnie wolnej
i niepodległej. Nauczycielka sześcioletniego Krzysia, Władysława Cuszlak, tak oceniła po latach swojego ucznia: “Krzyś z natury był szalenie uczuciowy, nerwowy, kapryśny (…) odnosiłam wówczas wrażenie, że zostanie malarzem. Opowiadał fantastyczne bajki, które barwnie ilustrował. Starał się pięknie pisać. Bardzo lubił rysować”
Można powiedzieć, że Baczyński prosto ze szkoły wkroczył w wojnę. Poeta jakby przeczuwając najgorsze – cień śmierci kładzie się na całą jego twórczość! – śpieszył się z pisaniem. Na przykład tylko
w ciągu ośmiu miesięcy, od września 1941 do lata 1942, napisał około stu wierszy. I to prawie w tajemnicy. Krzysztof poległ w czwartym dniu Powstania Warszawskiego, zginął od kuli niemieckiego snajpera. Miał 23 lata.
Twórczość poetycka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego przede wszystkim opisuje dramat, jaki dotknął pokolenie poety. Ludzie ci, mający możliwość dorastania w niepodległej ojczyźnie, zmuszeni zostali do walki i zabijania. Właśnie problem pozbawiania życia staje się jedną z najważniejszych rozterek moralnych w dziełach Baczyńskiego. Poeta odnosi się do morderstwa negatywnie, mając pełną świadomość tego, że czyn ten jest karygodny nawet wówczas, gdy walczy się w imię ważnych idei.
W świecie wierszy autora „Elegii o chłopcu polskim” pojawiają się liczne motywy oniryczne
i katastroficzne. Obraz apokalipsy spełnionej zestawia Baczyński z wizjami arkadyjskimi, które realizowane są najczęściej poprzez odwołania do świata przyrody oraz miłości (w konwencję tę wpisują się erotyki adresowane do żony). Podobną funkcję pełni motyw młodości – czasu wolnego od katastrof, dramatów
i cierpienia. Podmiot liryczny utworów Krzysztofa Baczyńskiego wciąż poszukuje wartości i sensu życia. Pragnie odnaleźć coś, co wskazywałoby na celowość istnienia człowieka, pragnie mieć również pewność, że jego postawa poety-żołnierza nie zostanie zapomniana. Baczyński wielokrotnie zwraca się do Boga, jakby poszukując wybaczenia i zrozumienia.
